โครงการบ้านเล็กในป่าใหญ่ตามพระราชดำริดอยฟ้าห่มปก
( อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่ )
กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช
 |
| :: ความเป็นมา :: | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
:: พระราชดำริ สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ::
| |||||||||||||||||
:: พระราชดำริของ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร :: | |||||||||||||||||
| ”ควรมีการเพาะเชื้อเห็ดและให้สามารถทำเชื้อเห็ดถุงได้เอง เพื่อการขยายผลและลดต้นทุนเพื่อเป็นโอกาสแก่ราษฎรต่อไป” | |||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
| :: วัตถุประสงค์ :: | |||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
| :: เป้าหมาย :: | |||||||||||||||||
| ราษฎรสามารถอยู่ร่วมกับป่าไม้ได้อย่างยั่งยืนและเกื้อกูลกัน โดยราษฎรมีความเป็นอยู่แบบพอเพียงตามวิถีชีวิตแบบดั้งเดิม มีคุณภาพชีวิตที่ดีและมั่นคง ตลอดจนเกิดจิตสำนึกมีอุดมการณ์ร่วมกันในการดูแลรักษาป่าต้นน้ำลำธาร รวมทั้งเป็นยามรักษาชายแดนแก้ไขปัญหายาเสพติดใน พื้นที่ | |||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
| :: กลยุทธ์ :: | |||||||||||||||||
| "สร้างอาชีพในการรักษาป่า รักษาชายแดนโดยจัดตั้งหมู่บ้าน คัดเลือกคนเข้าไปเรียนรู้การดำรงชีวิตกับป่าอย่างถูกต้อง พร้อมกับสร้างความเข็มแข็ง โดยฝึกอบรมและมอบหมายให้ทำหน้าที่รักษาป่าและเป็นยามชายแดน ต่อไป" | |||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
| :: ที่ตั้งของโครงการ :: | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| :: การคมนาคม :: | |||||||||||||||||
| จากจังหวัดเชียงใหม่ ถึง ทางแยกบ้านห้วยป่าซาง ระยะทาง 165 กม. เป็นถนน ลาดยาง ตามทางหลวงหมายเลข 107 และ 1089 จากทางแยกบ้านห้วยป่าซางถึงโครงการฯ เป็นถนนลูกรังสลับกับถนนคอนกรีต ระยะทาง 18 กม. โดยถนนคอนกรีตจะสร้างในช่วงที่มี ความลาดชัน การเดินทางในฤดูฝน ค่อนข้างลำบาก | |||||||||||||||||
| :: ด้านการจัดตั้งโครงการฯ :: | |||||||||||||||||
| 1. ด้านป่าไม้ 1.1 จำแนกขอบเขตการใช้ที่ดินและขออนุมัติใช้พื้นที่ตามมาตร 19 แห่งพ.ร.บ.อุทยานแห่งชาติ พ.ศ. 2507 และระเบียบกฏหมายที่เกี่ยวข้อง 1.2 ป้องกันไฟป่า 16,670 ไร่ 1.3 อนุรักษ์และฟื้นฟูทรัพยากรป่าไม้ 1.4 สร้างโครงสร้างพื้นฐานและสิ่งอำนวยความสะดวกให้กับราษฎร - ถนนป่าไม้ - สร้างบ้านราษฎร - สร้างธนาคารข้าว - สร้างระบบน้ำอุปโภค-บริโภค
2.1 ส่งเสริมการปลูกข้าวนาดำ 2.2 ส่งเสริมการปลูกไม้ผล 2.3 ส่งเสริมการปลูกพืชไร่ 2.4 ส่งเสริมการปลูกหม่อนเพื่อแปรรูป 2.5ส่งเสริมการปลูกพืชผักเพื่อเป็นแหล่งอาหาร 2.6ส่งเสริมการแปรรูปถนอมอาหารและการบริโภคอย่างถูกวิธี 2.7ส่งเสริมการทำและใช้สารชีวภาพ
4.1 ส่งเสริมการเลี้ยงไก่พันธุ์พื้นเมือง 4.2 ส่งเสริมการเลี้ยงเป็ดเทศ 4.3 ส่งเสริมการเลี้ยงสุกรลูกผสมเหมยซาน
5.1 เพิ่มผลผลิตการประมงในแหล่งน้ำ 100,000 ตัว 5.2 สำรวจและติดตามการเพิ่มทรัพยากรสัตว์น้ำ 5.3 ส่งเสริมการเลี้ยงปลา - กบ
6. ด้านการพัฒนาที่ดิน 6.1 จัดทำระบบอนุรักษ์ดินและน้ำ 6.2 ปรับปรุงบำรุงดิน 6.3 สำรวจวางแผนการใช้ประโยชน์ที่ดิน 6.4 จัดทำคันคูรับน้ำขอบเขา
- สร้างฝายเก็บน้ำแม่สาวตอนบนพร้อมระบบส่งน้ำ
8.1 ให้การศึกษาขั้นพื้นฐาน 8.2 ฝึกอาชีพให้กับราษฎร 8.3 บริการสาธารณสุข มูลฐาน และวางแผนครอบครัว 8.4 เฝ้าระวังโรคติดต่อในราษฎร 8.5 ติดตั้งระบบอัดประจุกระแสไฟฟ้าด้วยเซลล์แสงอาทิตย์
9.1 ปลูกผังอุดมการณ์ของชาติ 9.3 ปฏิบัติการจิตวิทยาและสร้างจิตสำนึกให้กับราษฎร
| |||||||||||||||||
| :: สรุปผลการดำเนินงานที่ผ่านมา :: | |||||||||||||||||
| ด้านการจัดการที่อยู่อาศัยและที่ทำกิน - ทำการก่อสร้างบ้านตามวิถีชีวิตของชนเผ่า จำนวน 4 เผ่า รวม 41 หลัง - จัดรูปแปลงนาและรังวัดแบ่งแปลงจำนวน 41 แปลงๆละ 4 ไร่ - ปรับพื้นที่ทำการเกษตรผสมผสานจำนวน 200 ไร่ ด้านพัฒนาคุณภาพชีวิตและปัจจัยพื้นฐาน - สร้างธนาคารข้าว จำนวน 2 หลัง - ปรับปรุงเส้นทางคมนาคมโดยก่อสร้างถนนคอนกรีตเสริมไม้ไผ่ในช่วงที่ลาดชัน - ส่งเสริมด้านการเกษตรทำการทดสอบการปลูกข้าวไร่ และข้าวนาที่สูงพันธุ์น้ำรู และดรามู-ด๊ะ - ส่งเสริมปลูกกาแฟพันธุ์อราบิก้า , ชา, พลับ มาส่งเสริมให้ราษฎรทดลองปลูก - ส่งเสริมการเลี้ยงสัตว์ เลี้ยงสุกรพันธ์เหมยซาน, ไก่พื้นเมือง, เป็ดเทศ เพื่อให้มีอาหารโปรตีนไว้บริโภค และจำหน่ายเป็นรายได้
- สนับสนุนพันธ์ปลานิล, ปลาไน รวมทั้งพ่อ - แม่พันธ์กบบูลฟร๊อก และกบเปอะ - ทำการทดลองเลี้ยงปลากดหลวงและปลาเรนโบว์เทราท์ - ก่อสร้างฝายเกเบี้ยน จำนวน 1 แห่ง รวมทั้งสร้างบ่อเก็บน้ำความจุ 50,100 และ1,000 ลบ.ม. พร้อมทั้งจัดสร้างระบบน้ำเพื่อการอุปโภคบริโภค และเกษตรกรรม - สนับสนุนถังเก็บน้ำ Fiber glass ขนาด 3,000 ลิตร ให้แก่ราษฎรหมู่บ้านละ 1 ถัง - จัดตั้งศูนย์การเรียนชุมชนชาวไทยภูเขา "แม่ฟ้าหลวง" โดยจัดสอนตั้งแต่ชั้นอนุบาลถึงมัธยมปลาย โดยมีนักเรียนบางส่วน ได้ส่งไปศึกษาต่อในระดับประถมศึกษาที่ รร.ชาวไทยภูเขา อ.เชียงดาว - สำหรับการส่งเสริมอาชีพ จัดให้มีการฝึกอบรมการทำเครื่องเงิน การปักผ้าอารยธรรม 4 เผ่า การทำแชมพูสระผมและน้ำยาล้างจาน - ติดตั้งระบบอัดประจุแบตเตอรีไฟฟ้าด้วยเซลล์แสงอาทิตย์ให้ทุกครัวเรือน และ เจ้าหน้าที่ในโครงการฯ ทำให้ราษฎรมีไฟฟ้าใช้และสามารถติดตามข่าวสารได้รวดเร็วขึ้น | |||||||||||||||||
| :: ด้านสาธารณสุข :: | |||||||||||||||||
| - จัดให้มีการอบรม กสค. และ อสม. ส่งผลให้ราษฎรดูแลกันเองได้ในขั้นต้น และมีความ เข้าใจด้านการสาธารณสุขดียิ่งขึ้น - จัดหน่วยแพทย์เคลื่อนที่ให้บริการอย่างต่อเนื่อง ด้านการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมตามแนวทางคนอยู่ร่วมกับป่า - ได้ทำการรังวัดแบ่งพื้นที่ออกเป็นพื้นที่ป่าสมบูรณ์ , พื้นที่ป่าฟื้นฟูต้นน้ำลำธาร ,พื้นที่ป่าชุมชนเพื่อการใช้สอย , พื้นที่ป่าเพื่ออยู่อาศัยทำกิน โดยควบคุมให้เกิดความสมดุลระหว่างคนและทรัพยากรป่าไม้ที่มีจำกัดให้สอดคล้องกัน - อบรมให้ความรู้ด้านการป้องกัน และควบคุมไฟป่า นอกจากนี้ยังส่งเสริมการใช้ทรัพยากรจากพืชอาหารและยาจากป่า - จัดทำธนาคารพืชป่าอาหารชุมชน - สำรวจศึกษาและรวบรวมพืชสมุนไพรร่วมกับราษฎร - จัดสร้างฝายต้นน้ำลำธาร( Check dam ) - เพาะชำหญ้าแฝกปลูกกันดินพังทลาย - ปลูกป่าฟื้นฟูต้นน้ำลำธารบำรุงรักษาป่าเปียกและป่าชุมชนเพื่อการใช้สอยร่วมกับราษฎรในโครงการฯ
- ก่อสร้างหลุมหลบภัยกลุ่มบ้านละ 1 จุด - ทำการฝึกอบรมราษฎรให้รู้จักการแจ้งเตือน การระวังป้องกันตนเองในขั้นต้นพร้อมทั้งปลูกฝังอุดมการณ์ให้ราษฎรมีความสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณมีความรักและหวงแหนในแผ่นดินไทยร่วมกับส่วนราชการในการพัฒนาคุณภาพชีวิตราษฎร โดยเน้นความเป็นอยู่อย่างพอเพียง และ ให้มีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้
| |||||||||||||||||
| :: สรุปผลการดำเนินงาน :: | |||||||||||||||||
| นับตั้งแต่จัดตั้งโครงการฯ ในปี 2544 ด้วยความร่วมมือ ร่วมแรง ร่วมใจของทุกส่วน ราชการ ทำให้ราษฎรที่เข้าร่วมโครงการฯ ได้มีสาธารณูปโภคที่พอเพียงแก่การดำรงชีพได้รับการศึกษาและการเรียนรู้สามารถผลิตอาหารทั้งพืชผักและเนื้อสัตว์ไว้บริโภคได้เองรู้จักการดูแลสุขภาพของตนเองครอบครัวและชุมชน สามารถรวมกลุ่มทำกิจกรรมที่ก่อให้เกิดประโยชน์ต่อชุมชน ซึ่งเป็นสิ่งที่แสดงให้เห็นว่าชุมชนนี้จะสามารถอยู่ร่วมกับป่าและมีชีวิตความเป็นอยู่บนพื้นฐานของความพออยู่พอกิน พึ่งพา ตนเองได้ ตามวิถีชีวิตแบบดั้งเดิม ในพื้นที่ป่าซึ่งเป็นแหล่งต้นน้ำลำธาร | |||||||||||||||||
| :: งานที่จะดำเนินการต่อไป :: | |||||||||||||||||
| - สำรวจและศึกษาพืชสมุนไพร - จัดทำธนาคารอาหารชุมชน - ปลูกป่าฟื้นฟูต้นน้ำลำธาร - ปลูกและบำรุงป่าไม้ใช้สอย - สร้างฝายต้นน้ำลำธาร - ตรวจลาดตระเวนป้องกันรักษาป่า และควบคุมไฟป่าร่วมกับราษฎร - ประชาสัมพันธ์ และพัฒนาพื้นที่เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ - พัฒนาการปลูกข้าว นาที่สูง - ข้าวไร่ - พัฒนาการปลูกไม้ผล - พัฒนาพืชไร่ - พัฒนาระบบการปลูกหม่อนเพื่อการแปรรูป - พัฒนาระบบการปลูกพืช - ถ่ายทอดเทคโนโลยีการเกษตร - ส่งเสริมการปลูกพืชอาหารผักผลไม้ และการแปรรูปถนอมอาหาร - ฝึกและพัฒนาอาชีพราษฎรด้านต่าง ๆ - ส่งเสริมและพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน - จัดทำแผนที่ระดับขอบเขต - สาธิต และส่งเสริมการทำปุ๋ยหมัก ปุ๋ยอินทรีย์ และปุ๋ยพืชสด - จัดหาน้ำสนับสนุนการเกษตรและอุปโภคบริโภค - ฝึกอบรมและสาธิตการเลี้ยงสัตว์ - อำนวยการ และตรวจติดตามประเมินผลโครงการฯ | |||||||||||||||||
| :: ส่วนราชการร่วมโครงการบ้านเล็กในป่าใหญ่ฯ ดอยฟ้าห่มปก :: | |||||||||||||||||
| 1. สำนักพระราชวัง 2.กองทัพภาคที่ 3 (กองพลพัฒนาที่ 3) 3. สำนักบริหารจัดการในพื้นที่ป่าอนุรักษ์ 16 4. หน่วยจัดการต้นน้ำดอยผาหลวง 5. อุทยานแห่งชาติแม่ฝาง 6. สถานีควบคุมไฟป่าจังหวัดเชียงใหม่ 7. สำนักวิจัยและพัฒนาการเกษตร เขตที่ 1 เชียงใหม่ 8. สำนักงานเกษตรจังหวัดเชียงใหม่ 9. สำนักงานปศุสัตว์จังหวัดเชียงใหม่ 10. ศูนย์การศึกษานอกโรงเรียนจังหวัดเชียงใหม่ 11. ศูนย์ฝึกและพัฒนาอาชีพราษฎรไทยบริเวณชายแดนจังหวัดเชียงราย 12. สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเชียงใหม่ 13.โครงการชลประทานเชียงใหม่ 14. สถานีพัฒนาที่ดินเชียงใหม่ 15. ศูนย์วิจัยและพัฒนาประมงน้ำจืดเชียงใหม่ 16. สำนักงานพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงานพื้นที่ ๑๐ 17. หน่วยพัฒนาการเคลื่อนที่ 32 18. อำเภอแม่อาย 19. องค์การบริหารส่วนตำบลแม่สาว | |||||||||||||||||
